ποπολάνοι

Ονομάζονταν έτσι οι οργανωμένοι σε συντεχνίες εμποροβιοτέχνες των μεσαιωνικών πόλεων της Β. και Κεντρικής Ιταλίας, την περίοδο από τον 12o ως τον 16o αι. Στα τέλη του 12ου αι. ήρθαν σε σύγκρουση με τους φεουδάρχες και κατόρθωσαν να καταλάβουν την εξουσία στις πιο ανεπτυγμένες πόλεις (Μπολόνια, Φλωρεντία, Περούτζια κ.ά.). Στις πόλεις-κράτη όπου είχε εδραιωθεί η εξουσία των π., καθιερώθηκε η αντιπροσωπευτική εκλογική εξουσία των συντεχνιών, που στηρίζονταν στα ένοπλα αποσπάσματα των κατοίκων της πόλης. Αργότερα στις πόλεις αυτές οι φεουδάρχες στερήθηκαν και τα πολιτικά τους δικαιώματα. Το 14o αι. διαμορφώθηκαν δύο τάξεις π., η ανώτερη «πόπολο γκράσο» και η κατώτερη «πόπολο μινούτο», που την αποτελούσε η μεγάλη μάζα των απλών βιοτεχνών. Οι τελευταίοι, μαζί με τους εργάτες, ξεσηκώθηκαν εναντίον των «πόπολο γκρόσο», στην Περούτζια (1371), στη Σιένα (1371) και στη Φλωρεντία (1378). Έτσι, μπροστά στον κίνδυνο, η ανώτερη τάξη των π. συμμάχησε τελικά με τους φεουδάρχες. Το 15o αι. ο ρόλος των π. υποχώρησε αλλά αναζωογονήθηκε το 16o αι., εξαιτίας της αντίδρασης των καθολικών.